Waarom doelen stellen belangrijk is
Of je nu werkt aan persoonlijke groei in een coachtraject of samen met een cliënt en verwanten een zorgplan opstelt. Doelen geven richting. Zonder duidelijke doelen is het alsof je op reis gaat zonder bestemming: je komt misschien ergens uit, maar niet per se waar je wilde zijn.
Goede doelen helpen om focus te houden, motivatie vast te houden en resultaten meetbaar te maken. In coaching geeft dit eigenaarschap, in de levering van zorg bij diverse doelgroepen, helpt het om samen met cliënten te werken aan haalbare stappen richting meer welzijn en kwaliteit van leven.
SMART-doelen: de gouden standaard
Een veelgebruikte methode om doelen concreet te maken, is het SMART-principe. Dit zorgt ervoor dat een wens niet vaag blijft, maar vertaald wordt naar een uitvoerbaar plan. SMART staat voor:
- Specifiek: Het doel is duidelijk en concreet.
- Meetbaar: Je kunt bepalen of en wanneer het doel behaald is.
- Acceptabel / Actiegericht: Het doel sluit aan bij de persoon en is motiverend.
- Realistisch: Het doel is haalbaar, passend bij mogelijkheden en omstandigheden.
- Tijdgebonden: Er is een duidelijke termijn afgesproken.
Voorbeelden uit de praktijk:
- Wens: “Ik wil fitter worden en meer energie hebben.”
- SMART-doel: “Ik ga de komende 6 weken, 2 keer per week 30 minuten wandelen na mijn werk, zodat ik meer energie opbouw en beweeg binnen mijn mogelijkheden.”
- Wens: “Ik wil zelfstandiger worden in mijn dagelijks leven.”
- SMART-doel: “Cliënt bereidt vanaf 1 maart zelfstandig 2 keer per week een eenvoudige maaltijd (met begeleiding op de achtergrond), om meer zelfstandigheid in koken te ervaren.”
Praktische stappen om direct doelen te stellen:
- Begin bij de wens:
Vraag: “Wat zou jij graag willen veranderen of bereiken?”
- Maak het concreet:
Ga van algemeen (“ik wil gezonder leven”) naar specifiek (“ik drink elke dag 2 glazen water extra”).
- Check de haalbaarheid:
Past het doel bij de huidige situatie en mogelijkheden?
- Leg de tijd vast:
Spreek een periode af: dagen, weken of maanden.
- Evalueer en stel bij:
Doelen zijn geen eindpunt, maar een richting. Regelmatig bespreken wat werkt en wat niet, maakt doelen krachtiger.
Doelen bijhouden met SOAP-rapporteren
Een doel stellen is één ding, maar het is minstens zo belangrijk om de voortgang bij te houden. In de zorg wordt hiervoor vaak SOAP-rapporteren gebruikt. Dit staat voor:
- S – Subjectief: wat vertelt de cliënt zelf over de situatie of het doel?
- O – Objectief: wat zie jij als professional of coach, welke feiten kun je noteren?
- A – Analyse: jouw professionele beoordeling van de situatie.
- P – Plan: de volgende stap richting het doel.
Met SOAP maak je doelen niet alleen SMART, maar ook dynamisch en werkbaar. Je houdt overzicht, ziet patronen en kunt tijdig bijsturen. Zo blijven doelen niet op papier staan, maar krijgen ze betekenis in de dagelijkse praktijk.
Extra tip: Kleine stappen zijn óók succes
Zeker in coaching of in de zorg is het belangrijk dat doelen niet te groot of overweldigend zijn. Kleine, haalbare stappen zorgen voor succeservaringen en motivatie.
Herstellen door doelen te stellen
Doelen stellen gaat niet alleen over resultaat behalen. Het gaat óók over leren, ervaren en groeien. Of je nu in een coachtraject werkt of samen een cliëntplan opstelt: met concrete en haalbare doelen ontstaat er ruimte om stap voor stap vooruit te gaan, om successen te vieren maar vooral om bewust met elkaar samen te werken.
